DiÅi kedilerde çeÅitli nedenlere baÄlı olarak hamile kalamama ve yavru alamama haline kısırlık denir. Ancak kediler de kısırlık daha nadir görülür.
Kısırlık; doÄmasal ve edinsel nedenlere baÄlı olarak geçici veya kalıcı olarak Åekillenebilir. Bazen hamile kalmıŠve doÄum yapmıŠbir diÅide bile edinsel nedenlere baÄlı olarak kısırlık Åekillenebilir.
Sonradan oluÅan kısırlıkların tedavi ile giderilme olasılıÄına karÅın doÄmasal olan kısırlıkların giderilmesi pek mümkün deÄildir.
Kısırlık sebeplerini aÅaÄıdaki gibi gruplandırabiliriz;
DiÅi genital organlarında yapısal veya iÅlevsel bozukluklar
Hastalıklar
Beslenme
çevresel faktörler
DiÅi genital organlarında yapısal bozukluklar
DoÄmasal veya edinsel olarak Åekillenebilir. Bu bozukluklar anatomik olarak diÅi genital organlarında geliÅmiÅ arazlardır ve genital organlarda normal yapının bozulmasına baÄlı olarak çoÄunlukla fonksiyonel bozukluklar da geliÅmiÅtir.
DiÅi kedilerde infertiliteye neden olabilen ancak nadir görülen kalıcı hymen ve tek kornu olması gibi doÄmasal anomalilerde yavru almak çok enderde olsa görülebilir.
DiÅi kedilerde nadir olarak görülen hermaphroidismus da bir infertilite sebebidir. Operatif olarak ve hormonal tedavi ile tek cinsiyetli hale getirilebilir ancak yavru almak pek mümkün deÄildir.
Ovariumdaki geliÅim bozuklukları ,ovaryumların tek veya iki taraflı olmaması, ovaryumların geliÅmemesi gibi anomalilerde kısırlıÄa neden olabilir. Ancak ovarium kistleri diÅi kedilerde kısırlıÄın nedenleri arasında , görülme olasılıÄı en yüksek olan infertilite nedeni olarak sayılabilir. Kedilerde ovarium kistleri genellikle tek taraflı Åekillenir. Metastaz özelliÄi olmamasına karÅın klinik belirtilerin geç görülmesine baÄlı olarak geç tespit edilir ve operatif olarak ovariohysterectomi yapılarak tedavi yöntemi tercih edildiÄinden kalıcı bir infertiliteye neden olur.
DiÅi genital organlarında iÅlevsel bozukluklar
ÃoÄunlukla kalıcı olmayan ve uygun tedavilerle yavru alma olasılıÄı yüksek olan fonksiyonel bozukluklardır. Ancak ovariumla ilgili anomalilere baÄlı olarak geliÅtiklerinde kalıcı bir infertiliteye de neden olabilirler. ÃrneÄin ovariumların olmamasına baÄlı olarak yumurta üretiminin yokluÄu kalıcı bir infertilite nedenidir.
Ãstrusun olmaması , düzensizliÄi gibi seksüel siklus ile alakalı bozukluklar infertilite nedenleri arasında sayılabilir. Ancak kedilerde, sık östrus nedeniyle hormon uygulamaları ve buna baÄlı olarak ovaryum kistleri, pyometra ve metritis Åekillenmesine baÄlı infertilite en sık görülen olgudur.
Ovaryumdaki yapısal bozukluklar, özelliklede kistik ovaryum nedeniyle ovulasyonun olmaması da infertilite nedenlerinden birisidir.
Vulva, vagina ve uterustaki her türlü yapısal deÄiÅiklik çiftleÅmeye engel olacaÄından direkt olarak kısırlık nedenleri olarak sayılabilir. Uygun bir tedavi ile giderilebilirler ve yavru almak mümkün olabilir.
Genital Hastalıklar, genital kanalı etkileyerek infertiliteye neden olabilirler. Ancak genellikle medikal tedavilere cevap verirler ve uzun süreli uygun tedaviler sonrasında yavru olmak mümkün olabilir.
Enfeksiyöz karakterli vulvitis, vajinitis ,metritis ve pyometra gibi hastalıklar infertiliteye neden olabileceÄi gibi Toxoplasma gondi enfeksiyonları nedeniyle de kısırlık oluÅabilir.
Yine uterus mukozasında enfeksiyonlar sonucu meydana gelen hasarlara baÄlı olarak yavrunun implante olamaması söz konusudur ancak kediler de sıklıkla yavruların mumifikasyonu , masserasyonu ve buna baÄlı infertilite Åekillenme olasılıÄı daha yüksektir.
Beslenme ve çevresel faktörler
DiÅilerin fertilite yeteneÄini etkileyen nedenlerden biridir. AÅırı beslenme, fazla kilolar, proteince fakir gıdalarla beslenme diÅilerde fertiliteyi olumsuz etkileyen faktörlerdir. DiÅilerde aÅırı kilo veya ileri derecede zayıflıÄında ovulasyon yeteneÄini düÅürdüÄü bilinmektedir.
Bazı diÅiler görünürde hiç bir neden olmadıÄı halde erkek kediyi kabul etmeyebilir. Bu durum sadece o erkek kedi ile ilgili olabileceÄinden baÅka bir erkek seçmek durumun çözümü için faydalıdır. Ayrıca diÅiler kendi ortamlarında daha rahat olacaÄından mekan deÄiÅikliÄi gibi bir nedenle çitleÅmeyebilirler
DiÅi Kedilerde Kısırlık
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder